Má dhéantar pH ithreach a mhéadú, déantar astaíochtaí N2O atá díorthaithe as leasachán a laghdú
Léirítear i bpáipéar nua eolaíochta le Teagasc gur féidir astaíochtaí ocsaíde nítriúla (N2O), gás ceaptha teasa láidir, a laghdú go suntasach má úsáidtear clár aolta chun pH ithreach a shocrú i gceart. Is taighdeoirí ón Roinn Taighde ar an gComhshaol, Ithreacha agus Talamhúsáid a chuir an páipéar ar fáil, taighdeoirí atá bunaithe i gCaisleán Bhaile Sheáin, Contae Loch Garman. Tá an páipéar foilsithe san iris eolaíochta Agriculture, Ecosystems and Environment (AGEE).
Má dhéantar pH ithreach a mhéadú, déantar astaíochtaí N2O atá díorthaithe as leasachán a laghdú
Tagtar chun na conclúide go ndéantar astaíochtaí N2O atá díorthaithe as leasachán a laghdú má dhéantar pH ithreach a mhéadú ar fhéarthalamh measartha a ndéantar bainistíocht dhian air.
Bhí an méid seo a leanas le rá ag an Dochtúir Karl Richards, Ceann ar Roinn Taighde Comhshaoil Teagasc: “Léirítear sa pháipéar go mbíonn astaíochtaí laghdaithe N2O ann ó leasachán a chuirtear i bhfeidhm ar ithreacha ar pH níos airde, nuair atá an pH sa raon molta agranamaíoch. Más féidir le feirmeoirí pH ithreach a fheabhsú chun buntáistí agranamaíocha a bhaint amach, féadfaidh siad astaíochtaí N2O a laghdú chomh maith. Téann sé sin chun tairbhe don fheirmeoir agus don chomhshaol.”
Glactar leis go ginearálta gur máistir-athróg atá i gceist le pH ithreach, a dhéanann réimse leathan airíonna fisiciúla, ceimiceacha agus bitheolaíocha a rianú, lena n-áirítear tionchar suntasach a imirt ar na próisis mhiocróbacha atá freagrach as N2O a tháirgeadh agus a ídiú. Thug Oifigeach Sinsearach Taighde i gCaisleán Bhaile Sheáin, an Dochtúir David Wall, le fios “gur baineadh úsáid as tástáil fhadtéarmach a bhí cheana ann ar aoladh dian féarthalún agus P, agus go ndearnadh, sa taighde seo, an tionchar atá ag bainistiú aolta agus P sa téarma níos faide, agus ar an gcaoi a mbíonn siad ag idirghníomhú ó thaobh astaíochtaí N2O agus táirgiúlacht féarthalún de.
Thug Ognjen (Oggy) Zurovec, Taighdeoir Iardhochtúireachta le Teagasc, achoimre ar na torthaí is tábhachtaí: Fuaireamar amach go ndéantar astaíochtaí N2O a laghdú go suntasach thar thréimhse thomhais dhá mhí dhéag má dhéantar pH ithreach a mhéadú san fhadtéarma mar thoradh ar aol a chur amach. Anuas air sin, má choinnítear an pH ithreach agus P ag an leibhéal is fearr, is féidir astaíochtaí N2O a laghdú níos mó fós mar gheall ar thógáil níos airde N san fhéar de bharr barra méadaithe a bheith ann. Fágann sé sin go bhfuil féidearthachtaí suntasacha i dtaca le maolú N2O ar fhéarthailte measartha má chuirtear dea-chleachtais feirmeoireachta i bhfeidhm.”
Tugtar le fios sna torthaí go ndéantar pH ithreach a mhéadú ó 5.1 go 6.9 agus go ndéantar astaíochtaí N2O a laghdú faoi 39% má chuirtear amach 5 thona aoil in aghaidh an heicteáir gach 3-4 bliana. Sa staidéar, measadh go ndearna an méadú ar pH ithreach fhéarthailte na hÉireann le dhá bhliain déag anuas astaíochtaí N2O a laghdú faoi 95,000 T CO2-eq yr−1. D’fhéadfaí laghdú a bhaint amach anuas air sin faoi 254,000 T CO2-eq yr−1 dá ndéanfaí na hithreacha aigéadacha ar fad atá fágtha a thabhairt aníos chuig an pH optamach.
Féadtar féachaint ar an bpáipéar anseo: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0167880921000232
Is é seo an chéad pháipéar ó thionscadal MAGGE-PH agus bunaíodh é ar an tástáil fhadtéarmach aolta atá ar siúl i dTeagasc, Caisleán Bhaile Sheáin, Co. Loch Garman. Thug FACCE ERA-GAS tacaíocht don taighde atá á chómhaoiniú ag clár taighde agus nuálaíochta an Aontais Eorpaigh, Fís 2020, agus an Roinn Talmhaíochta, Bia agus Mara.