Rabhadh Tugtha d’Fheirmeoirí faoi Bhaol Ailse ó Sholas Gréine UV
Tá ráta báis de bharr ailse trí oiread níos airde i measc feirmeoirí Éireannacha ná i measc oibrithe bóna gorm/bán. Ailse chraicinn ó sholas gréine UV is cúis mhór leis an ráta básmhaireachta méadaithe seo.
Dar leis an Dr Triona McCarthy, Comhairleoir i Míochaine Sláinte Poiblí, go bhfuil go leor míthuisceana i measc feirmeoirí faoin mbaol a bhaineann le sholas gréine UV agus bearta cosanta. Tá leochaileacht ar leith ag baint le feirmeoirí maidir leis an mbaol ó ailse mar gheall ar an méid ama a oibríonn siad amuigh faoin aer agus a stádas oibre féinfhostaithe nach mbíonn srianta agus tacaíochtaí sóisialta ag baint leis, a dúirt sí.
Chun feabhas a chur ar eolas feirmeoirí faoi ailse chraicinn ghairme, reáchtálfaidh Teagasc seimineár gréasáin poiblí ar an ábhar seo Dé Céadaoin 21 Aibreán, 11.30rn go 1.00in. Tá fáilte roimh gach feirmeoir agus duine den phobal freastal ar an imeacht. Is féidir an nasc seo a úsáid chun freastal ar an seimineár gréasáin: www.teagasc.ie/SunSmartWebinar
I measc na gcainteoirí a bheidh ag an seimineár gréasáin, tá:
- Kevin O’Hagan, Bainisteoir um Chothú na Sláinte, Cumann Ailse na hÉireann.
- Barbara McGrogan, Eolaí Taighde, an Clár Náisiúnta Rialaithe Ailse.
- Lynn Swinburne, Ardoifigeach um Chothú na Sláinte, an tSeirbhís Náisiúnta Scagthástála.
- Maria McEnery, Comhordaitheoir Coisc, an Clár Náisiúnta Rialaithe Ailse.
Déanfaidh an Dr John McNamara, Speisialtóir Sláinte agus Sábháilteachta Teagaisc, cathaoirleacht ar an seimineár gréasáin. Agus é ag labhairt roimh an seimineár gréasáin, dúirt sé: “Léiríonn taighde Teagaisc go bhfuil ceisteanna sláinte, lena n-áirítear baol ó sholas na gréine UV, níos ísle ar liosta tosaíochtaí d’fheirmeoirí ná ceisteanna sláinte agus sábháilteachta eile.”
Tugann figiúirí ón CSO (2018) le fios go mbaineann bás ailse craicinn amháin as ceathair (26.6%) in Éirinn le hoibrithe feirmeoireachta, oibrithe tógála agus iad siúd a mbíonn ag obair lasmuigh. Taispeánann an t-eolas seo go mbaineann bás amháin in aghaidh na seachtaine in Éirinn, go páirteach ar a laghad, le neamhchosaint ar an ngrian ag an obair.
Míníonn an Dr Triona McCarthy, Comhairleoir i Míochaine Sláinte Poiblí, an bealach a dtéann gathanna UV i bhfeidhm ar do chraiceann: “Mar an gcéanna le roinnt mhaith ailsí, forbraíonn ailse chraicinn meileanóma urchóidigh nuair a dhéantar damáiste do chealla agus nuair a fhásann siad gan srian. Is é neamhchosaint ar ghathanna (UV) ón ngrian, fiú ar laethanta scamallacha, nó ó fhoinsí saorga cosúil le leapacha gréine, an chúis is mó a bhíonn le hailse chraicinn.”
Ma oibríonn tú taobh amuigh tógann tú 2-3 huaire níos mó UV isteach i gcomparáid le duine a oibríonn taobh istigh, agus mar sin de tá baol níos mó ann go dtiocfaidh ailse chraicinn ort. Is rud do-athraithe, buan é damáiste ó thógáil UV, a éiríonn níos measa gach uair a mbuaileann sé thú.
Nuair a bhíonn an t-innéacs UV cothrom le 3 nó níos airde, caithfidh tú do chraiceann a chosaint, fiú má tá sé scamallach. Bíonn UV ag an leibhéal is airde idir Aibreán agus Meán Fómhair, agus idir 11rn agus 3in. Is féidir leat an t-Innéacs UV a sheiceáil ar shuíomh ghréasáin Met Éireann (féach www.met.ie/uv-index).
Dúirt an Dr McCarthy go bhfuil cuid mhór is féidir leat a dhéanamh chun an baol ailse ón ghrian a laghdú. “Déan athbhreithniú ar an méid UV a thógann tú isteach – cé chomh fada a chaitheann tú amuigh faoin aer i rith an lae agus cé mhéad laethanta sa tseachtain? Bain úsáid as éadaí cosantacha a chlúdaíonn do chraiceann, cosúil le léinte le muinchillí fada agus bóna, hataí le duilleoga leathana agus spéaclaí gréine. Chun cosaint bhreise a thabhairt do do chraiceann bain úsáid as uachtar uiscefhriotaíoch de speictream leathan le Fachtóir Cosanta ar an nGrian de 30+ ar a laghad, agus cuir ort é gach dhá uair“.
Leagann an Dr McCarthy béim ar sheiceáil rialta do chraicinn, atá an-tábhachtach le cosc a chur ar fhorbairt ailse chraicinn. “Téigh i dteagmháil le do dhochtúir ma thugann tú faoi deara go bhfuil cnapán nó paiste ar do chraiceann a bhfuil drochdhath air. Bí ag faire amach d’fhás nua, nó cneá, nach gcneasaíonn taobh isteach de cúpla seachtaine, goirín nó cneá a bhfuil tochas ann, atá pianmhar, a thagann crústa nó gearb air, nó atá ag cur fola, othras craicinn seasta nach bhfuil aon mhíniú eile ar a gcúis agus baill dobhráin atá nua nó atá ag athrú”.
“Tá sé an-tábhachtach go gcuirimid in iúl d’fheirmeoirí agus oibrithe lasmuigh go bhfuil solas na gréine UV contúirteach, ach gur féidir an baol a laghdú go fadtéarmach trí bhearta cosanta a ghlacadh”.
Tá níos mó eolais ar na rioscaí a bhaineann le solas na gréine UV ar fáil ag: https://www.hse.ie/eng/services/list/5/cancer/patient/prev/tools-and-resources-for-skin-cancer-prevention-in-outdoor-workers.pdf